Woordmerk Gemeenteraad Deventer

Meta-analyse Participatie

De Rekenkamer Deventer heeft onderzoek gedaan naar burgerparticipatie. Voor de Vereniging van Rekenkamers hebben Vincent van Stipdonk en Marije van den Berg een analyse gemaakt van 102 rekenkamerrapporten over participatie. Deze resultaten zijn nuttig voor een volgend gesprek over burgerparticipatie.


De belangrijkste inzichten uit dit onderzoek hebben we voor je op een rij gezet. Het volledige rapport lees je hieronder in de bijlage.

Wat is participatie?

Participatie betekent samenwerken tussen gemeente en inwoners. Alleen informatie geven is geen participatie. Bij participatie mogen inwoners echt meedenken en invloed hebben. Participatie is geen manier om mensen achteraf te laten instemmen met een besluit. Het gaat om samen beslissen.

Hoe doet Deventer het?

Deventer maakt verschil tussen twee soorten participatie: als inwoners zelf iets starten (overheidsparticipatie) of als de gemeente iets organiseert (inwonersparticipatie). In het beleid staat ook de rol van toeschouwer, maar dat is volgens het onderzoek geen echte participatie. Deventer weet dat draagvlak (instemming) niet het belangrijkste doel is. Wel moet duidelijk zijn hoe besluiten zijn genomen. Het is belangrijk om vooraf af te spreken hoe je participatie gaat beoordelen en met wie.

Wat is nodig voor goede participatie?

  • Samen willen werken

  • Op tijd beginnen, als er nog keuzes zijn

  • Duidelijke uitleg over wat wel en niet kan

  • Iedereen moet mee kunnen doen

  • Terugkoppeling: wat is gedaan met de inbreng?

  • Genoeg tijd, geld en mensen

  • Duidelijke taakverdeling tussen raad, college en ambtenaren

Wat werkt goed?

  • Goed luisteren, ook naar kritiek

  • Denken vanuit inwoners, niet alleen vanuit regels

  • Ruimte geven aan ideeën van inwoners

  • Durven proberen en leren

  • Eén aanspreekpunt voor inwoners

  • Eerlijk afwegen van belangen

  • Aandacht voor uitvoering

Wat is de rol van de gemeenteraad?

Raadsleden vinden het soms lastig wat hun rol is bij participatie. Vaak doen ze alleen vooraf of achteraf iets, maar het is beter als ze ook tijdens het proces betrokken zijn. De raad moet weten welke informatie nodig is om te controleren of participatie goed is gegaan. Het is belangrijk dat de raad en het college samen afspreken wie beslist over participatie en hoe dat gebeurt.

Tips voor de raad

  • Vraag om richtlijnen, geen vaste regels

  • Wees duidelijk over wat inwoners mogen beïnvloeden

  • Blijf betrokken tijdens het hele proces

  • Zorg voor blijvend contact met inwoners

  • Kijk niet alleen naar resultaten, maar ook naar hoe eerlijk het proces was

  • Praat regelmatig over democratie en de rol van inwoners